فیلتر روغن چه نقشی در موتور دارد و چگونه کار می کند

روغن موتور نقش بسیار مهمی را در پیشرانه خودرو شما ایفا می‌کند.این سیال روانکار به خنک شدن موتور کمک کرده و گرمای حاصل از فعالیت پیشرانه را جذب می‌کند و همچنین باعث کاهش اصطکاک قطعات متحرک شده و با ایجاد لایه بسیار نازکی مانع آسیب دیدن این قطعات که شامل یاتاقان‌ها،میلنگ،رینگ و پیستون درون سیلندر و سوپاپ و میل سوپاپ می‌شود،همچنین به جذب آلودگی‌ها و ذرات حاصل از فعالیت پبشرانه نیز می‌پردازد.این آلودگی‌ها و ذرات معلق مانند قارچ و باکتری‌ها عمل می‌کنند و باید توسط قطعه‌ای پالایش و تصفیه شوند و آن چیزی نیست جزء فیلتر روغن و ما در این مطلب به نحوه کارکرد و نقش مهم آن در موتور خودرو می‌پردازیم.پس با زوم استور همراه باشد. 

تاریخچه فیلتر یا صافی روغن

اولین فیلترهای روغن در سال 1920 معرفی شدند و مخترع آن ارنست سویتلند نام داشت و در آن زمان "pure oil later" نامیده می‌شد.فیلترهای بسیاری با ابعاد و اشکال گوناگون به عنوان لوازم اختیاری عرضه شدند،در واقع فیلترهای روغن تا قبل سال 1950 حکم آپشن را داشتند و جزء الزامات در خودروها نبودند.این قطعه یدکی مصرفی تا حدود زیادی مشکلات مربوط به آلودگی را حل کرد و از آن زمان تا به حال با هر بار تعویض روغن فیلتر روغن هم تعویض می‌شود.در دهه 1960 میلادی فرمول شیمیایی روغن موتور به حدی پیشرفت کرد که از قبل آن شرکت‌های تولید فیلتر روغن مجبور به استفاده از فناوری جدید در محصولات خود شدند و همین امر باعث شد که فاصله بین هر بار تعویض روغن افزایش یابد و به بیش از 4000 مایل یا 6400 کیلومتر برسد و از این بابت هزینه تعمیر و نگهداری خودروها کاهش یابد.فیلتر روغن از نوع کنیستر به سرعت با نمونه‌های پیچی یا همان نوع متداول امروزی جایگزین شدند و تنها تعدادی از ماشین‌های اسپرت ساخت بریتانیا که از فقدان بودجه تحقیق و توسعه رنج می‌بردند موفق به جایگزین کردن با نوع spin-on نشدند.امروزه در انواع خودروها فیلترهای روغن از نوع spin-on هستند و در همه جای دنیا به وفور یافت می‌شوند. 

وظیفه فیلتر روغن و عملکرد آن درون موتور خودرو

روغن موتور همان گونه که در بالاهم به آن اشاره شد به طور مرتب در معرض ضربه،فشار و حرارت است و طی این فرآیند به مرور زمان دچار آلودگی و جمع شدن کربن ناشی از احتراق موتور درون خود می‌شود.این می‌تواند ذرات سخت شده را با خود حمل کرده و پمپ روغن و دیواره سیلندر را با آن بپوشاند و این مورد اصلا چیز خوبی نیست و به مرور زمان باعث آسیب دیدن جدی موتور خودرو می‌شود.اما قطعه‌ای درون موتور خودرو نصب شده است که مانع تشکیل جرم و رسوبات درون پیشرانه می‌شود و با جذب ذرات معلق درون روغن موتور هم عمر روغن موتور را افزایش داده و هم به بهبود عملکرد و عمر پیشرانه کمک می‌کند.امروزه و با پیشرفت تکنولوژی موتورها بسیار پاک‌تر و دقیقتر کار می‌کنند و معمولا باید هر 5000 کیلومتر روغن آنها را تعویض کرد اما کارکرد فیلتر روغن همچنان ثابت بوده و تغییری در آن ایجاد نشده است.جنس خارجی بدنه فیلتر روغن معمولا از فلز ساخته شده است که به همراه یک واشر لاستیکی آبندی بر روی سطح تماسش با موتور مانع از نشت روغن به بیرون می‌شود.بر روی سطح پایه محفظه صافی روغن که با موتور خودرو در تماس است واشر قرار گرفته و اطراف آن تعدادی سوراخ وجود دارد و در مرکز فیلتر نیز سوراخ رزوه‌دار اصلی وجود دارد که محل اتصال به پیشرانه می‌باشد و روغن از طریق آن وارد فیلتر روغن می‌شود.داخل محفظه فیلتر روغن اغلب از جنس فیبر مصنوعی ساخته شده که در برابر فشار و حرارت مقاوم می‌باشد.روغن که در اثر فعالیت موتور کثیف شده با فشار وارد فیلتر روغن می‌شود و با عبور از لایه فیبر مصنوعی که همان کاغذ مخصوص فیلتر هست پالایش و تصفیه شده و دوباره به چرخه روغنکاری موتور فرستاده می‌شود،اما فیلتراسیون روغن درون فیلتر در دو مرجله انجام می‌شود،در مرحله اول ذرات با به اندازه 25-30 میکرون (ضخامت موی انسان 65-70 میکرون می‌باشد) را جازه عبور نمی‌دهد و در مرحله دوم می‌تواند ذرات تا اندازه 5-10 میکرون را فیلتر نماید.فیلترهای جریان کامل یا (full flow) فقط یک مرحله را انجام می‌دهند که همان قسمت اول می‌باشد.در واقع مرحله دوم فیلتر روغن زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که جریان محدود وجود دارد و سازندگان درون فیلتر یک قسمت کوچک را در نظر می‌گیرند و حدود 1الی 10 درصد روغن به سمت ان هدایت شده و بقیه جریان در مرحله اول فیلتر می‌شود.هر چه فیلتر روغن بیشتر از عمر مفیدش بگذرد ذرات و ناخالصی‌های بیشتری را جذب کرده تا جایی که دیگر روغن توان عبور از لایه‌های صافی را ندارد،برای این منظور یک سوپاپ درون فیلتر روغن قرار گرفته تا اجازه عبور روغن را در همچین شرایطی میسر کند اما روغنی که از آن عبور می‌کند فیلتر نشده است و به مرور زمان به موتور خودرو آسیب می‌رساند.در واقع این سوپاپ برای این است که جریان روغن قطع نشود و پیشرانه دچار توقف کامل نگردد.

مراقب آهن‌ربا باشید

برخی از سازندگان فیلتر در داخل صافی روغن آهن‌ربا قرار داده و ادعا می‌کنند که این آهن رباها باعث جذب ذرات فلزی می‌شوند و همچنین با ایجاد میدان مغناطیسی مولکول‌های روغن را تثبیت می‌کنند که با این کار مصرف سوخت کاهش یافته و آلودگی‌های ایجاد شده کم می‌شود  و همچنین به افزایش قدرت موتور کمک می‌کند،اما هیچکدام از این ادعاها صحت ندارد و فقط تبلیغات است.اما از جهت دیگر حتی می‌تواند مضر نیز باشد و با جذب برخی ذرات که برای احیای کتالیزور مهم هستند باعث آسیب دیدن این قطعه گران قیمت به مرور زمان شود.

ارزش در برابر بهای پرداختی

محدوه قیمت فیلترها بسیار گسترده است.آنها در فروشگاه‌های لوازم یدکی با قیمت‌های مختلف،از کم تا زیاد به فروش می‌رسند و قیمت در نمایندگی‌ها ممکن است بیشتر از این هم باشد.آیا طراحی فیلترهای روغن می‌تواند متفاوت باشد چرا که چنین قیمت‌هایی توجیه می‌شوند؟آیا فیلترهای ارزان می‌توانند کار گران قیمتها را انجام دهند؟آیا همه فیلترها در برابر خرابی ضمانت دارند؟پاسخ به این سوال بله است.اما هشدار هایی وجود دارد.به طور کلی پول بیشتری را صرف خرید فیلتر روغن می‌کنید اما مانند برندهای مطرح مد پوشاک و لباس شما فقط هزینه بیشتری را بابت برند پرداخت کرده‌اید.پیشنهاد ما این نیست که برندهای بی‌نام ونشان را خریداری کنید،هر چند که ممکن است با برندهای مطرح کیفیت‌شان یکی باشد.سازنده چنین فیلترهایی ممکن است که از کیفیت محصولش کم کرده و در ازای آن بهای پرداختی کمتری از شما بگیرد اما در ادامه شما را دچار مشکلاتی از قبیل روغن ریزی،از بین رفتن لایه فیلتراسیون و یا حتی در بدترین حالت قطع جریان روغنکاری موتور شما گردد.

مهمترین مزایا و ویژگی‌های یک فیلتر روغن مرغوب

مهمترین ویژگی یک فیلتر یا صافی روغن مرغوب واشر لاستیکی آن است.این قسمت از فیلتر باید بتواند تمام فشار و تنش‌های حرارتی و ارتعاشات را در طول چندین هزار کیلومتر رانندگی تحمل کند و سیستم را بدون نشتی نگه دارد.سازندگان فیلترهای ارزان قیمت تمایل به استفاده از واشرهای با کیفیت پایین دارند و این قسمت پس از طی مسافت مشخصی به مرور خاصیت خود را در آب‌بندی از دست داده و دچار نشتی و در بدترین حالت دچار ترکیدن می‌شود.خوب حالا سوالی که پیش می‌آید این است،حالا باید چکار کرد؟ما معتقدیم که اکثر فیلترهای روغن موجود در فروشگاه‌ها که دارای نشان استاندارد هستند به خوبی برای شما کار خواهند کرد و به مشکلی از این بابت بر نخواهید خورد.